Ketojenik diyet kavramı, 1921 senesinde ilk kez Russell Wilder tarafından kullanılmıştır. O dönem bu diyet türü, epilepsi hastalarının tedavisinde kullanılmıştır ve zamanla nörodejeneratif bozuklukları tedavi etmek için kullanılabileceğine bir sürü çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu diyet insülin seviyelerini düşürmektedir. Yüksek insülin göbek yağlanması, kan şekeri problemleri ve yüksek kolesterolün birleşimi olan metabolik sendroma sebep olmaktadır. Ayrıca alzheimer gibi nörodejeneratif bozuklukları olan bireylerde de insülin yüksekliği görülmektedir. Fakat günümüzde bu diyet türü popülerlik kazanarak kilo vermek ve sağlıklı beslenmek amacıyla tercih edilmektedir.
Ketojenik diyet nedir?
Ketojenik diyet sağlık açısından bir çok olumlu etkileri olan bir beslenme türüdür. Bu diyet türünde karbonhidratın %5 - %10 aralığında tutulması hedeflenir. Karbonhidrat yerine vücuda daha fazla yağ alınarak vücutta karbonhidrat yakımı yerine yağ yakımını sağlamaya çalışır. Karbonhidratın azalması ile vücudun şeker ve insülin üretimi azalır ve vücutta bulunan yağ depolarının ketona dönüştürerek ana enerji kaynağını oluşturur. Bu bir kaç günlük süreç ketozis olarak adlandırılır.
Aralıklı oruç(intermittent fasting) ile vücudun ketojenik diyete geçişi kolaylaşır. Aralıklı oruç döneminde kişi 8 saat boyunca kontrollü yemek yiyebilir. Kalan 16 saatlik zaman diliminde ise kalorisiz içecekler haricinde hiçbir besin tüketmemelidir. Böylece vücut yağ yakımı kolaylaşır.
Vücudun ketosise girdiğini anlamak için belirli yollar vardır. Bunlar şu şekildedir;
• Vücutta artmış keton cisimleri idrar yoluyla atıldığı için idrara çıkma artar.
• İdrar çıkışı arttığı için sıvı kaybı da artar ve buna bağlı ağız kuruluğu gelişir.
• Keton cismi olan aseton arttığı için nefeste aseton kokusu oluşur.
• Diyete alışana kadar kas krampları, çarpıntı, yorgunluk, üşüme, omuz ağrısı, kabızlık, sırt ağrısı, karın ağrısı, şişkinlik, baş ağrısı, gerginlik gibi şikayetler oluşabilir.
• Alışıldıktan sonra vücutta enerji artışı hissedilir.
Diyeti uygulama süresi ve takibi çok önemlidir. Uzun süreli ve kontrolsüz uygulandığında sağlıksız sonuçlar doğurabilir. Uzman takibinde hastalığın tedavi sürecine uygun planlanmalıdır.
Ketojenik diyet nasıl yapılır?
Ketojenik diyet bir uzman diyetisyen gözetiminde yapılmalıdır. Gaziosmanpaşa Hastanesi uzman kadrosuyla en iyi hizmeti sunmaktadır. Belirle değerlendirmelerden sonra kişiye özel diyet listesi yazılmalıdır. Özellikle internet üzerinde bulunan listeler herkes için uygun değildir.
Ketojenik diyet yaparken ilk yapılması gereken karbonhidrat alımını azaltmaktır. Ardından ise yağ alımı artırılmalıdır. Hangi besin türlerinin tüketileceği uzman bir diyetisyenin hazırladığı diyet listesi tarafından takip edilebilir. Ketojenik diyette karbonhidrat açısından düşük besinler tüketilmelidir.
Ketojenik diyette hangi besinler tüketilmelidir?
Ketojenik diyette, karbonhidrat açısından çok düşük veya karbonhidrat içermeyen besinler tüketilmelidir. Bununla beraber yağ tüketimi arttırılmalıdır.
● Keçi, mozzarella, cheddar gibi peynir çeşitleri
● Kırmızı et, tavuk eti ve hindi eti gibi et türleri
● Yumurta
● Zeytinyağı, avokado yağı ve hindistancevizi yağı, çörekotu yağı gibi sağlıklı yağlar
● MCT yağı veya tozu
● Avokado
● Domates salatalık, yeşil yapraklı sebzeler, Karnabahar, brokoli gibi karbonhidrat oranı düşük sebzeler
● Badem, kabak çekirdeği, ceviz gibi kuruyemişler
● Tuz, karabiber, baharat gibi bazı çeşniler
● %90 oranında kakao içeren bitter çikolata
● Glisemik indeksi düşük olan meyvelerden: Yaban mersini, karadut, frambuaz, böğürtlen ve küçük porsiyon çilek
● Stevia gibi karbonhidrat oranı düşük tatlandırıcılar.
Ketojenik diyette kaçınılması gerekilenler?
● Şekerli ve paketli gıdalar: Bal, pekmez, akçaağaç şurubu, agave, Kola, pasta, şeker, meyve suyu
● Meyvelerin çoğu
● Mercimek, nohut gibi baklagiller
● Makarna ve pirinç gibi unlu ve nişastalı besinler
● Patates ve havuç gibi kök sebzeler
● Barbekü sos, ketçap gibi sos ve çeşniler
● Şekersiz Diyet Ürünleri
● Tatlandırıcı kullanılarak hazırlanmış içecekler
● İşlem görmüş yağlar
● Bira, şarap gibi alkollü içecekler
