Parkinson hastalığı genellikle 50-60 yaşları arasında başlayan, sinsi ve ilerleyici seyir gösteren kronik bir hastalıktır. Her ne kadar yaşlılık hastalığı olarak bilinse de 20-40 yaş arasında da görülebilir ve bu durumda genç başlangıçlı Parkinson hastalığı olarak adlandırılır. Erkeklerde kadınlara göre daha fazla görülür. 65 yaş üzeri toplumda görülme sıklığı %1 civarındadır.
Hastalık beyinde, dopamin denen bir maddeyi üreten hücrelerin yavaş yavaş yok olması ve sonuçta üretilen dopaminin azalmasından kaynaklanır. Dopamin temel olarak hareketlerimizin düzgün amacına yönelik kolay ve etkili bir şekilde yapılmasını sağlayan bir madde olduğu için eksikliğinde hareket sistemi ile çeşitli bozukluklar görülür.
Parkinson Hastalığı Nedir?
Parkinson hastalığı çeşitli bulguların bir arada olduğu belirtiler topluluğudur. Ana belirtiler hareketlerde yavaşlama, kaslarda sertlik, uzuvlarda istirahatte ortaya çıkan titreme ve denge bozukluğudur. Parkinson hastalarında bu belirtilerden en az iki tanesinin varlığı gerekmektedir. Hastalık sinsi başlangıçlı olduğu için bu belirtilerin başlamasından yıllar öncesine dayanan çabuk yorulma, kişilik değişiklikleri, omuz kol kaslarında ağrı gerginlik gibi yakınmalar çoğunlukla öyküde mevcuttur.
Hastalık çoğunlukla bir beden yarısından başlayıp yıllar içerisinde karşı beden yarısına geçer. İstirahatte olan titreme çoğunlukla en sık karşılaşılan motor belirtidir. Çoğunlukla parmaklardan başlar ve zamanla tüm uzva yayılabilir. Elde tipik olarak bozuk para sayma veya küçük bir çakıl taşını baş ve işaret parmağı arasında yuvarlama hareketine benzer. Ayakta ise pedala basıp çekme görüntüsünü andırır. Hareketlerde yavaşlama adım aralığında küçülme dönüşlerde zorlanma, ardısıra yapılan hareketlerın genliği ve hızında küçülme ile kendini gösterir. Bazen o kadar ileri boyutlara varabilir ki oturduğu yerden kalkmak veya yürümeye başlamakta ciddi zorluklar yaşanır. Mimiklerde ve göz kırpma frekansında azalma da oldukça tipiktir. Kaslarda katılık hasta tarafından çoğunlukla ağrı olarak algılanır. Gevşek halde ve istirahatte bir eklemin açılıp kapanmasına karşı artmış direnç olarak hekim tarafından algılanır. Denge bozukluğu ıse yürürken yön değiştirirken, dönüşlerde sarsılmaya veya düşmelere sebep olur. Genelde klasik Parkinson hastalığında geç dönemde belirir ve önemli bir özürlülük nedenini oluşturur. Denge bozukluğu nedeniyle düşüp kalça veya diğer kemiklerde kırık sorunu yaşayan hasta sayısı az değildir.
Parkinson Hastalığı Belirtileri Neler?
Ana belirtiler dışında ilerleyen dönemlerde bunama ile neticelenebilen zihinsel bozukluklar, uyku bozuklukları, kas katılıklarından kaynaklanan iskeletdeformiteleri, tansiyon dengesizlikleri, aşırı terleme, ellerde ayaklarda üşüme veya yanmalar ve daha birçok bulgu tabloya eşlik edebilir.
Parkinson hastalığının tedavisi, beyinde eksik üretilen dopaminin yerine konması veya dopamin gibi davranan ajanların verilmesi temeline dayanır. Hastalığın ilk yılları tedaviden fayda görme oranları çok yüksektir fakat yıllar içinde ilaçlardan görülen fayda ve etki süresi azalabilir. Bu durumda da ilaç dozlarını yeniden gözden geçirmek veya ilaçlarla rahatlama sağlanamayan belirtiler için uygun bulunan hastalarda cerrahi girişim seçeneklerini düşünmek gerekebilir. Cerrahi girişim seçenekleri beyinde belirli bölgelerin yakılması veya beyin pili takılması şeklindedir. Son yıllarda beyin pili, etkili ve istenildiği zaman sistemin çıkarılabilir olmasından dolayı cerrahi seçenek olarak ön plana çıkmıştır. Tüm bunların dışında duruş yürüyüş denge eğitimi vb. için hastaların fizik tedavi ve rehabilitasyon birimleri ile birlikte değerlendirilmesi de özürlülüğün azaltılmasında